បទពិសោធន៍បោះជំរំ ជាមួយអង្គការ​តម្លាភាព​កម្ពុជា

សរសេរដោយ៖ កញ្ញា តាង ស៊ីវហ្គេច, អ្នកចូលរួមកម្មវិធីបោះជំរំ ស្រ្តី និងយុវជន ឆ្នាំ២០១៩ 

វាស្តាប់ទៅដូចជារឿងមនោសញ្ចេតនា តែនេះវាគឺជាការពិត។ ទទួលបានឱកាសចូលរួម នៅក្នុង​កម្មវិធីបោះជំរំពង្រឹងភាពជាអ្នកដឹកនាំស្រ្តី និងយុវជន ឆ្នាំ២០១៩ ក្រោមប្រធានបទ៖ ពង្រឹង​សមត្ថភាព​ស្រ្តី និងយុវជនដើម្បីតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព នៅខេត្តរតនគិរី របស់អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា គឺជា​បទពិសោធន៍មួយដែលមិនធ្លាប់មាន នៅក្នុងជីវិតរបស់ខ្ញុំ។ សម្រាប់ខ្ញុំ វាគឺជាដំណើរផ្សងព្រេងមួយ​ដែល​បង្កប់នូវភាពសប្បាយរីករាយ និងទុក្ខសោកនៅលាយឡំគ្នា។

 

រហូតមកដល់ពេលនេះ ខ្ញុំនៅតែចងចាំនូវ​ថ្ងៃដំបូងដែលខ្ញុំធ្វើដំណើរចាកចេញ ឆ្ពោះទៅកាន់ ទីតាំងបោះជំរំ ដែលមានចម្ងាយជិត ៦០០ គីឡូម៉ែត្រ ពីរាជធានីភ្នំពេញ នៅវេលាម៉ោង ៥:៤៥ នាទីព្រឹក។ ចាំបានថា នៅពេលនោះ ​ខ្ញុំអង្គុយនៅក្នុង​រថយន្តក្រុង ជាមួយនឹងមនុស្សមិនធ្លាប់ស្គាល់គ្នាពីមុន ជាច្រើននាក់ ហើយពួកយើង ធ្វើដំណើរ​ឆ្ពោះ​ទៅកាន់ទិសដៅតែមួយ។ ខ្ញុំមិនបាននិយាយអ្វីច្រើនឡើយ នៅថ្ងៃចេញដំណើរទៅខេត្តរតនៈគិរីនោះ។

ខ្ញុំបានញញឹមដាក់ស្ទើរគ្រប់គ្នា នៅលើរថយន្តក្រុង។ ការធ្វើដំណើររយៈពេលជាង ១២ ម៉ោង ធ្វើឱ្យខ្ញុំអស់កម្លាំង និងឃ្លានជាខ្លាំង។ នៅពេលដែលពួកយើងដំណើរទៅដល់គោលដៅ ការងារ​ដំបូងដែលពួកយើងធ្វើនោះគឺ បញ្ចូលថាមពលរបស់ពួកយើងឡើងវិញ ដោយ​ការ​បរិភោគ​អាហារ​ពេលល្ងាចដ៏ធំមួយជុំគ្នា។ បន្ទាប់ពីអាហារពេលល្ងាចរួច ពិធិករ បានហៅឱ្យអ្នកចូលរួម ជួបជុំគ្នា ហើយឈរជារង្វង់ ហើយនេះចំណុចចាប់ផ្តើមនៃកម្មវិធីបោះជំរំ នាពេលយប់។

នៅថ្ងៃបន្ទាប់ ហើយក៏ជាថ្ងៃដំបូងដែលខ្ញុំមានឱកាសទទួលបានចំណេះដឹងថ្មីៗជាច្រើន ដែលខ្ញុំមិន​ធ្លាប់ដឹងពីមុនមក។ វគ្គដំបូង ដែលខ្ញុំបានរៀននោះ គឺភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងវគ្គចែករំលែកអំពី អភិបាលកិច្ចល្អ ហើយប្រធានបទទាំងនេះ ពិតជាថ្មីមែនទែនសម្រាប់ខ្ញុំ ហើយធ្វើឱ្យខ្ញុំ ទទួលបាន​គំនិតខ្លះៗថាតើអ្វីទៅគឺជា អភិបាលកិច្ចល្អ។ ជាងនេះទៅទៀត ប្រធានបទស្តីពីភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងអភិបាលកិច្ចល្អនេះ បានជម្រុញឱ្យខ្ញុំ យល់ដឹងកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀត អំពីដំណាក់កាល​នៃអភិបាលកិច្ចល្អ។  នៅពេលរសៀលថ្ងៃដដែលនោះ ហើយក៏ជាពេលវេលាដែលខ្ញុំចូលចិត្តដែរ គឺជាវគ្គចែករំលែកបទពិសោធន៍ និងបញ្ហាប្រឈមនានានៅក្នុងអាជីព របស់ស្រ្តីចំនួន ៤ រូប ដែលមកពីវិស័យផ្សេងគ្នាៗ។ ខ្ញុំពេញចិត្ត ដែលបានស្តាប់រឿងរ៉ាវរបស់ពួកគាត់ ជាពិសេស ការប្តេជ្ញា​ចិត្តរបស់ពួកគាត់ ហើយធ្វើតាមចំណង់ចិត្តរបស់ខ្លួន។ ខ្ញុំពិតជាសប្បាយរីករាយណាស់ ដែលបាន​ជួបវាគ្មិន ហើយសាកសួរពួកគាត់ដោយផ្ទាល់ នូវសំណួរដែលខ្ញុំចង់ដឹង។

 

នៅពេលយប់ ខ្ញុំបានស្គាល់មិត្តភ័ក្រ្តថ្មីមួយចំនួន ហើយពួកយើងចាប់ផ្តើមមានអារម្មណ៍ស្និទ្ធស្នាលគ្នា ក៏ប៉ុន្តែក្នុងពេលដែលមួយនេះ វាក៏ជាបទពិសោធន៍ដ៏ចម្លែកមួយ និងគួរឱ្យអស់សំណើចសម្រាប់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំស្នាក់នៅក្នុងតង់ ជាមួយមនុស្សមិនដែលស្គាល់គ្នាពីមុនមក ចំនួន ៣ នាក់ ដែលមកពីខេត្តផ្សេងៗគ្នា ហើយខ្ញុំក៏ត្រូវបរិភោគអាហារជាមួយមនុស្ស មិនដែលស្គាល់សោះគ្នា ចំនួន ៩ នាក់ផ្សេងទៀត។​ អ្វីដែល​កាន់​តែភ្ញាក់ផ្អើលទៀតនោះគឺ ខ្ញុំត្រូវប្រើបន្ទប់ទឹករួម ដើម្បីងូតទឹកជាមួយអ្នកចូលរួមជាស្រ្តីផ្សេងទៀត ក្នុងពេលតែមួយ។ រម្លឹកទៅដល់ពេលនោះ សម្រាប់ខ្ញុំ វាគឺជាអនុស្សាវរីយ៍ដ៏ប្លែក ប៉ុន្តែ​ក៏​សប្បាយ​រីករាយ​ម្យ៉ាងដែរ។

មេរៀនដែលខ្ញុំបានរៀននៅថ្ងៃទី២នៃកម្មវិធីបោះជំរំ គឺការចែករំលែកបទពិសោធន៍ពីអ្នក​ដែលមាន​ការប្តេជ្ញាចិត្ត និងមានឆន្ទៈ នៅក្នុងការងារស្ម័គ្រចិត្ត។ សម្រាប់ខ្ញុំ និងអ្នកចូលរួមផ្សេងទៀត បាន​ចំណាយពេលជិត២ ថ្ងៃ ដើម្បីបង្កើតក្រុម និងបង្កើតជាគម្រោងតូចមួយ។ នេះគឺជាលើកទីមួយសម្រាប់ខ្ញុំ ដែលបានរៀនពីការបង្កើតគម្រោង ហើយវាក៏ជាពេលវេលាមួយ ដ៏ពិសេសម្រាប់ខ្ញុំដែរ។ បន្ទាប់​ពីការ​ពិភាក្សា​​យ៉ាងយូរ ទីបំផុត គម្រោងរបស់ពួកយើង ក៏លេចចេញជារូបរាង។ សមាជិកនៅក្នុងក្រុម បាន​ប្រឹង​ប្រែងទាំងអស់គ្នា ដើម្បីធ្វើការងារនេះ ហើយអ្វីដែលកាន់តែល្អបំផុតនោះ គឺខ្ញុំបានរកឃើញថា វាជាលទ្ធផលដ៏មានតម្លៃនៃការងារជាក្រុមរបស់យើង។

អ្វីដែលកាន់តែភ្ញាក់ផ្អើល ពួកយើងបានប្រារព្ធទិវានារីអន្តរជាតិ ៨ មីនា ទាំងអស់គ្នា ដោយមាន​ថតរូប​ជាក្រុមធំជារូបភាពដែលអ្នកនឹងឃើញខាងក្រោម ក៏ដូចជាការប្រកួតប្រជែង​រូបថត​សម្រាប់​គ្រប់​ក្រុមនៅក្នុងតង់នីមួយៗដែរ។

រយៈពេលបីថ្ងៃ បន្ទាប់ពីបានចូលរួមនៅក្នុងកម្មវិធីបោះជំរំនេះ ធ្វើឱ្យខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍កាន់តែ​ខ្លាំង​ពីស្ថានភាពអភិវឌ្ឍន៍បច្ចុប្បន្ននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រួមបញ្ចូលទាំង ស្ថានភាពនយោបាយ ច្បាប់ និងបទបញ្ជានានា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេស ទាក់ទងនឹងសហគមន៍ដែលខ្ញុំកំពុងរស់នៅ។

ខ្ញុំសូមអរគុណដល់អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា ក៏ដូចជា ទីភ្នាក់ងារជំនួយអាមេរិក USAID ដែលបានរៀបចំ កម្មវិធីបោះជំរំដ៏អស្ចារ្យមួយនេះ ដើម្បីផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់ស្រ្តី និងយុវជន ក្នុងភាពជាអ្នកដឹកនាំ​សម្រាប់អភិបាលកិច្ចល្អ។ តាមរយៈឱកាសរៀនសូត្រដ៏អស្ចារ្យនេះ ខ្ញុំនឹងពាំនាំមកនូវចំណេះដឹង ដែលខ្ញុំបានរៀនពីកម្មវិធីនេះ ដើម្បីចូលរួមក្នុងការអនុវត្ត ប្រចាំថ្ងៃរបស់ខ្ញុំ ដើម្បី​ពង្រឹង​ជំនាញ​ភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្ញុំ ជាផ្នែកមួយក្នុង​ការធ្វើ​ឱ្យប្រសើរឡើង​នូវ​ដំណើរការ​អភិបាលកិច្ចល្អ ហើយក្លាយជាបុគ្គលមានតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពសម្រាប់សង្គមរបស់យើង។

Camping Experience with TI Cambodia

Written by: Ms. Tang Siv Gech, A Women and Youth Camp 2019 Participant 

I don’t want to sound dramatic, but it is true. Having a chance to join a camping called “Women and Youth Empowerment for Transparency and Accountability” organized by Transparency International Cambodia is one of the most incredible experiences I have ever had. That was a bittersweet adventurous journey. 

So far, I still remember the first day leaving Phnom Penh at 5:45am for the camping destination which is about 600 km from Phnom Penh. I was sitting on the bus with many strangers, and we were leaving for the same destination. I did not talk much on the departure day to Ratanakiri. At that time, I mostly smiled to everyone there. It was 12 hours traveling that made me exhausted and starving. When we arrived, the first thing that we did was to get recharged our energy by having a big dinner in a table of 10 people. After the meal, the MC called all the participants to gather together in a cycle. Then, this was the beginning point of this camping program.

Another day came, it was the first day that I got opportunity to learn about many new things that I have never known before. The very first session that I got to learn was about leadership and a sharing session on Good Governance which was a very new topic to me. Now, I can have some ideas about what Good Governance is. Moreover, it also empowers and encourages me to understand more about good governance process. In the afternoon, my most favorite part of the day was a sharing session from 4 women who are from 4 different sectors coming together to share us about their experiences and challenges they faced throughout their career. I love to hear their stories, especially their strong commitment on following their passion, and I found their stories were so inspiring. Furthermore, I was grateful that I was also able to meet the guest speakers face to face and asked them for further questions that I would love to hear more. 

The night come again, I made some new friends and started feeling closer to them this time. That was a very weird and funny experience ever for me. I had to sleep in a tent with 3 strangers from different provinces. We had meals together with at least 9 acquaintances on the same table. Surprisingly, I had to use the same bathroom to take a shower with other female participants at the same time. It was incredibly weird but joyful memory.

My second day lesson was getting a sharing experience from a committed and passionate person in volunteering work. Her name is Kakrika, and now she is in my team for our project competition. I as well as other participants spent almost 2 days on finding a team and designing a mini project for making a pitching for running our initiated project. This was my very first time to learn on how to design a project, and that was my most precious moment ever. After a long discussion, we finally designed our own project. It was good that everyone put their effort together in this work. The best point was we all love it. I found it the valuable result of our teamwork.

Excitingly, we also celebrated the International Women’s Day together by having a big group photo as the picture that you will see below as well as the photo contest for every group in each tent.

After my 3 days participating with this program, I am now getting more interested in the following the current development situation in Cambodia, including the political situation, law and regulation relate in Cambodia, particularly in the community that I am living in. I am so thankful to Transparency International Cambodia as well as U.S Agency for International Development for organizing such an amazing camping program to empower women and youth in leadership for good governance. From this amazing learning opportunity, I will bring the knowledge that I learnt from the program to get into my daily practice to strengthen my leadership skill and commitment to be a part in improving the good governance process and be a transparency and accountability individual for our society.

 

New Place, New Experience, and New Plan

Written by Sawn Sokha Chivi, Young Leadership Program Participant from Cambodia 

I, as well as, many others believe that corruption is a huge barrier for the development of social and economic in every country around the globe. I have thought that if I want to combat the corruption, I shall be started from now and be opened to learn and work together to eradicate it.

 
My strong commitment against the corruption has been developed since the day I started participating in Young Leadership Programmed (YLP), which was provided by TI Cambodia in Siem Reap province in early 2018. Later on, I went on applying for the Transparency Fellowship in Malaysia. I never thought that I could be one of the ten Transparency Fellows who were selected for this programme.

 
Transparency Fellowship is an initiative of Transparency International Cambodia under Citizen and Youth Empowerment Programme. This fellowship programme allows ten Cambodian youth to have a study tour for two weeks in various institutions of Malaysia, which are working on anti-corruption and good governance related initiatives.

 
My two weeks in Malaysia got me eyes opening. Since it is my first time traveling abroad, I have got many new experiences including their ways of living, Malaysian food, Malaysian culture and city environment. Besides experiencing a modern city like Kuala Lumpur, we also had an opportunity to visit some institutions that work on good governance and anti-corruption. Thus we got chance to learn how their government and civil society organisations work on combating corruption.

 

From this wonderful studying, I have learned a lot from them on how they engage people to participate in fighting against corruption through the creativity and campaigns engagement. In addition, I have also learned how they designed and embedded messages to educate their people in order to maintain peace and safe environment; together with the message that help raising awareness on corruption issue in their country.

 

 
Once the trip came to an end, all of these experiences has reflected me. I now understand that there are many things that I need to learn for my self-development and specially to strengthen my own commitment to fight against corruption in my community and in Cambodia.

 

 

 

 

After this tour study, I gratefully have joined TI Cambodia’s internship programme in Siem Reap province, as I hope to continue to involve in any activities that contribute to the fight against corruption in Cambodia. I would like to express my sincere thank TI Cambodia for providing me and other nine youths to be part of Transparency Fellowship Programme.

 

---

 

 

Sawm Sokha Chivi is a TI Cambodia’s active youth from Siem Reap province. She was one of the ten candidates who got selected to participate in Transparency Fellowship Programme through selection process including written test and interview. Before they had spent two weeks overseas, TI Cambodia also provided a special pre-departure training which equipped them with necessary knowledge on transparency, integrity, good governance and anti-corruption.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

កម្មវិធី​បោះជំរំ​​អង្គការ​តម្លាភាព​កម្ពុជា​ ជា​កន្លែង​ដែល​ខ្ញុំ​ត្រូវ​បាន​ពង្រឹង​សិទ្ធិ​អំណាច​

ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំចង់ចែករំលែកជាមួយអ្នកទាំងអស់គ្នា អំពីការចងចាំមួយដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន ពេលខ្ញុំបានចូលរួមនៅក្នុងកម្មវិធីផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍គ្នា ដែលស្ថិតនៅភាគឦសាននៃប្រទេសកម្ពុជា។

ខ្ញុំត្រូវបានជ្រើសរើសឱ្យចូលរួមក្នុងកម្មវិធីបោះជំរំពង្រឹងភាពជាអ្នកដឹកនាំស្រ្តី និងយុវជន ឆ្នាំ២០១៩ រៀបចំដោយអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា និងទីភ្នាក់ងារជំនួយអាមេរិក USAID រយៈពេល៥ ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី ៦ ដល់ថ្ងៃទី ១០ ខែមីនា ឆ្នាំ០១៩ នៅខេត្តរតនៈគិរី។

វាគឺជាបទពិសោធន៍មួយដ៏អស្ចារ្យ និងមិនអាចបំភ្លេចបានសម្រាប់ខ្ញុំ ព្រោះ ខ្ញុំបានរៀនសូត្រអ្វីៗដែលថ្មីជាច្រើន បន្ថែមពីលើចំណេះដឹងដែលខ្ញុំមានស្រាប់ ដូចជាភាពជាអ្នកដឹកនាំ តួនាទីរបស់ស្រ្តី នៅក្នុងការលើកកម្ពស់អភិបាលកិច្ចល្អ តម្លាភាព គណនេយ្យភាព និងអ្វីដែលស្រ្តី និងយុវជន អាចធ្វើបាន ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍ និងប្រទេសជាតិ។

កម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលរយៈពេល៥ថ្ងៃនេះ គឺជាពេលវេលាដ៏អស្ចារ្យមួយ ដែលខ្ញុំបានចូលរួម។ ខ្ញុំអាច​និយាយបានថា ថ្ងៃទី១របស់ខ្ញុំ គឺជាថ្ងៃមួយដ៏ផ្សងព្រេង ដោយខ្ញុំបាន​ធ្វើដំណើរ​ឆ្ពោះ​ទៅកាន់​ខេត្តដ៏ឆ្ងាយបំផុតមួយនៃប្រទេសកម្ពុជា។ វាមានចម្ងាយជិត៦០០ គីឡូម៉ែត្រ ពីរាជធានីភ្នំពេញ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំពិតជា​ពេញចិត្ត និងរីករាយគយគន់ទេសភាព និងខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធ នៅតាមផ្លូវឆ្ពោះ​ទៅកាន់​ខេត្តរតនៈគិរី។ វាធ្វើឱ្យរលាយអស់នូវភាពស្មុគស្មាញនៅក្នុងជីវិតរបស់ខ្ញុំ។ នៅពេលដែលរថយន្តក្រុង ធ្វើដំណើរទៅដល់ខេត្ត រតនៈគិរី ខ្ញុំរីករាយ ដែលបានជួប និងស្គាល់មិត្តភ័ក្រ្តថ្មី និងមន្រ្តីដែលមាន​បទពិសោធន៍របស់អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា ទីភ្នាក់ងារជំនួយពលរដ្ឋអាមេរិក និងពលរដ្ឋ​នៅ​ស្រុក​វឿនសៃជាដើម។

នៅថ្ងៃទី២នៃវគ្គបណ្តុះបណ្តាល គឺជាថ្ងៃដែលមានសកម្មភាពជាច្រើន។ ខ្ញុំបានរៀនសូត្រ​ជាច្រើន​ពី​ជំនាញទន់ ដោយមានការបង្ហាត់បង្ហាញពី លោក ព្រាប កុល នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា និងស្រ្តីមកពីវិស័យផ្សេងគ្នា ជាច្រើន ដូចជា ជំនួញ រដ្ឋាភិបាល សង្គមស៊ីវល និងសារព័ត៌មាន ដែលពួកគេ​បានលះបង់ពេលវេលា និងខិតខំប្រឹងប្រែង ចែករំលែកបទពិសោធន៍ និងសមិទ្ធផលរបស់ពួកគេ ដើម្បី​លើកទឹកចិត្តដល់អ្នកជំនាន់ក្រោយ។

ថ្ងៃទី៣ គឺជាថ្ងៃ ដែលយុវជនបានចូលរួមនៅក្នុងវគ្គបណ្តុះបណ្តាល ត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យក្លាយ​ទៅជាភ្នាក់ងារ​នៃការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេ។ នៅពេលព្រឹក ខ្ញុំបានរៀនសូត្រពីជំនាញ​ថ្មីមួយ ដែលគេហៅថា «ដើមឈើនៃបញ្ហា» ឬជាភាសាអង់គ្លេស “Problem Tree”។ មេរៀននេះ បានជួយ
ឱ្យខ្ញុំ អាចកំណត់បាននូវឬសគល់នៃបញ្ហា និងផលប៉ះពាល់នៃបញ្ហាជាក់លាក់ណាមួយ។ ក្នុងពេល​ជាមួយគ្នានេះ ខ្ញុំត្រូវបានបង្ហាត់បង្ហាញពីរបៀបនៃការបង្កើតគម្រោង ហើយខ្ញុំពិតជារំភើប និងអន្ទះសារ ចង់ស្រូបយកចំណេះដឹងទាំងនោះពីគ្រូបង្គោលណាស់។ នៅពេលរសៀលថ្ងៃទី៣ដដែល យុវជនបានបង្កើតជាក្រុមរបស់ខ្លួន ដើម្បីកំណត់ពីបញ្ហានៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេ ការពង្រាងគម្រោង និងការសរសេរសំណើគម្រោងជាដើម។

នៅថ្ងៃទី៤ នៃកម្មវិធីបោះជំរំ គឺជាថ្ងៃមួយដ៏រំភើប។ នៅពេលព្រឹក ក្រុមយុវជននីមួយៗ ត្រូវតាំងបង្ហាញ និងធ្វើបទបង្ហាញពីគម្រោង និងសំណើរគម្រោង ទៅកាន់គណៈកម្មាការ និងមិត្តភ័ក្រ្តរបស់ពួកគេ។ នៅពេលល្ងាច គឺជាថ្ងៃបិទកម្មវិធីបោះជំរំ ហើយក៏ថ្ងៃមួយ ដែលខ្ញុំមានអារម្មណ៍សោកសៅ និងមិន​ចង់ជឿ​ថា កម្មវិធីនេះត្រូវបញ្ចប់យ៉ាងលឿនបែបនេះ។

នៅថ្ងៃទី៥ គឺជាថ្ងៃដែលខ្ញុំ និយាយថា៖ ជួបគ្នាឆាប់ៗ ខេត្តរតនៈគិរី។ ពួកយើងបានចាកចេញពីកម្មវិធី​បោះជំរំនៅវេលាម៉ោង ៥ ព្រឹក ហើយឆ្ពោះទៅកាន់បឹងយក្សឡោម ដើម្បីទស្សនាដែនដីដ៏ពិសេស នៅក្នុង​ខេត្តរតនៈគិរីនេះ និងជាបឹងធម្មជាតិមួយដ៏ល្បីល្បាញនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលត្រូវបានគេស្គាល់​សុះសាយ តាំងពីសម័យប្រវត្តិសាស្រ្ត រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។

បន្ទាប់ពីបញ្ចប់វគ្គបណ្តុះបណ្តាល ខ្ញុំបានរកឃើញការជម្រុញលើកទឹកចិត្តរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំទទួលស្គាល់ ពីសិទ្ធិរបស់ស្រ្តី ហើយខ្ញុំកោតសរសើរនូវកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់បុរស និងស្រ្តី ក្នុងការលើកកម្ពស់ និងផ្តល់អំណាចដល់ស្រ្តី ក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍សង្គមជាតិ និងប្រជាជាតិ។

ដូច្នេះហើយ ខ្ញុំជឿជាក់ថានៅក្នុងច្បាប់ធម្មជាតិ និងការពិតជាសកល ដែលអះអាងថា អ្នកគ្រប់គ្នា គឺមានភាពស្មើគ្នា ។ ក្នុងន័យនេះ អ្នកគ្រប់គ្នា ហើយនឹងខ្ញុំ កើតមកមានដៃពីរ ជើងពីរ ភ្នែកមួយគូរ ច្រមុះពីរ និងត្រចៀក មាត់ធំមួយ និងក្បាលមួយ។ សមភាព មិនមានសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នានោះទេ ទោះបីជា អ្នក និងខ្ញុំ កើតមកដូចគ្នាក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែ ពួកយើង មិនត្រូវបានការធានាថា នឹងទទួលបាន​ការគាំទ្រដូចគ្នាហើយ ដើម្បីបង្ហាញនូវសក្តានុពលរបស់ខ្លួនជាអតិបរិមា និង​សម្រេច​បាននូវអ្វី​ដែលខ្លួនប៉ងប្រាថ្នា ហើយឆ្ពោះទៅរកគោលដៅរបស់ខ្លួន​នៅថ្ងៃ​អនាគត​នោះឡើយ។

ដើម្បីទទួលបានអ្វីដែលយើងបានសុបិនដើម្បីឈានដល់អ្វីដែលយើងមាន និងគម្រោងសម្រាប់​អនាគតរបស់យើង។ ដូច្នេះច្បាប់អន្តរជាតិ​បានបន្តទាមទារនិងលើកកម្ពស់​សមធម៌សម្រាប់មនុស្ស​គ្រប់រូប​ហើយយើងគួរតែដឹងជានិច្ចអំពីអ្វីដែលយើងសមនឹងទទួល។

ស្រ្តី មានសតិអារម្មណ៍ និងស្មារតី រឹងមាំ ដូចនឹងបុរសដែរ គឺវាអាស្រ័យទៅលើសុលក្ខណៈ​ដែលពួកគេ​កើតមក។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ស្រ្តី ត្រូវបានគេស្គាល់ជាសកលថា ជាយេនឌ័រមួយនៅក្នុងសង្គម ដែលរងគ្រោះខាងផ្លូវកាយ។ កាលពីមុនចលនាស្រ្តីមួយបានកើតឡើង ហើយស្រ្តីត្រូវបាន​គេរារាំង​ឱ្យ​មិនចូលរួម​នៅក្នុងសង្គម ស្រ្តីមិនទទួលស្គាល់ពីតម្លៃរបស់ពួកគេ នៅក្នុងគ្រួសារ សារៈសំខាន់របស់ពួកគេ នៅក្នុងសង្គមជាតិ និងប្រទេសជាតិ ហើយពួកគេ ក៏មិនដែលចោទសួរ ថាតើអ្វីដែលពួកគេ គួរទទួលបាន ក្នុងនាមជាមនុស្សជាតិ។ នេះហើយជាចលនាជោគជ័យ សម្រាប់ស្រ្តីជុំវិញពិភពលោក។ សម្រាប់ខ្ញុំ នេះគឺជាកេរ្តិ៍ដំណែលមួយ ដែលខ្ញុំចង់ធ្វើអ្វីៗគ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីរក្សាឱ្យបាននៅគង់វង្ស។

ដំណើររបស់ខ្ញុំ បានចាប់ផ្តើមតាំងពីពេលនោះមក។ ចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្ញុំ នៅក្នុងកិច្ចការងារស្រ្តី ចាប់ផ្តើមកាន់ឡើងពីពេលមួយទៅពេលមួយ ដែលជម្រុញឱ្យខ្ញុំ កាន់តែចង់រៀនសូត្រ ចូលរួម និងពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចដល់ស្រ្តីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ខ្ញុំចាប់ផ្តើមចូលរួមនៅក្នុងការងារស្ម័គ្រចិត្ត ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៥ ដើម្បីលើកកម្ពស់ សិទ្ធិរបស់អ្នកងាយរងគ្រោះ (ភាគច្រើន អ្នកដែលប្រឈម​នឹងភាពរងគ្រោះពាក់ព័ន្ធនឹងការជួញដូរ) ការលើកកម្ពស់ការយល់​ពី​ផលប៉ះពាល់នៃការជួញដូរ និងការពារពួកគេ នៅពេលធ្វើចំណាកស្រុក ជាពិសេសស្រ្តី ដោយសារតែពួកគេ គឺជាក្រុមងាយ​រងគ្រោះបំផុត។

ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីដើមឡើយ ខ្ញុំមិនដឹងថា តើការផ្តល់សិទ្ធិអំណាច និងការចូលរួមរបស់ស្រ្តី គឺជាអ្វីនោះទេ។ ក្រោយមក ខ្ញុំចាប់ផ្តើមចូលរៀន ចូលរួមយុទ្ធនាការ និងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនានា ដែលបង្រៀនខ្ញុំ អំពីកិច្ចការងារទាក់ទងនឹងស្រ្តី ហើយធ្វើឱ្យខ្ញុំ កាន់តែដឹងកាន់តែច្រើនពី បញ្ហាពិតរបស់ស្រ្តី ដូចជា សិទ្ធិរបស់ក្មេងស្រី និងស្រ្តី សិទ្ធិបន្តពូជ ការបញ្ឈប់អំពើហិង្សានៅក្នុងគ្រួសារ ការឈប់សម្រាកមាតុភាព ការទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលស្នើគ្នា សិទ្ធិបោះឆ្នោត ការយាយីផ្លូវភេទ និងអំពើហិង្សាផ្លូវភេទជាដើម។

ខ្ញុំជាស្រ្តី តាមជីវសាស្រ្ត និងសង្គមសាស្រ្ត។ ខ្ញុំមានមោទនភាពនូវភេទជាស្រ្តី និងយេនឌ័ររបស់ខ្ញុំ។ ជាមួយគ្នានេះ ខ្ញុំមានមោទនភាព ដែលអ្នកកំពុងអាន នូវអ្វីដែលខ្ញុំកំពុងសរសេរ និងអ្វី​ដែលខ្ញុំ​ចង់​ប្រាប់​ទៅស្រ្តីគ្រប់រូប។ ដូចអ្នកបានដឹងហើយថា ស្រ្តីពិតជាអស្ចារ្យ ជាមួយនឹង​សមត្ថភាព​អាចធ្វើអ្វី​បានគ្រប់បែបយ៉ាង ដូចជាការបង្កើតកូន ជាពិសេសសមត្ថភាពគឺសមត្ថភាពបន្តពូជ។ ហើយនេះ វាមិនគួរឱ្យជឿទេ មែនទេ? ក្រៅពីនេះ ស្រ្តី អាចមានសមត្ថភាពអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេស ដឹកនាំប្រទេស និងលើកកម្ពស់សន្តិភាព នៅជុំវិញពិភពលោក។ ពួកគេ ក៏អាចលើកកម្ពស់សន្តិភាពនៅលើសកលលោក (បើអ្នកធ្លាប់បានមើលខែ្សភាពយន្តអាមេរិកាំងមួយឈ្មោះថា Captain Marvel អ្នកនឹងស្គាល់ វីរៈនារី Ms. Carol Susan Jane Danvers ដែលបានពលី ដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាម Kree-Skrull War) ហើយខ្ញុំគឺជាអ្នកគាំទ្ររបស់គាត់។

សម្រាប់ស្រ្តីជាទីស្រលាញ់គ្រប់ៗគ្នា អ្នកមិនគួរព្រងើយកន្ទើយនូវសិទ្ធិរបស់ខ្លួនទេ ព្រោះថា អ្នកទាំងអស់គ្នា គឺពិតជាសំខាន់ ហើយអ្នកទាំងអស់គឺសាកសម ទទួលនូវអ្វីដែលល្អជានិច្ច។ អ្នកទាំងអស់គ្នា ត្រូវចងចាំថា អ្នកអាចសម្រេចនូវអ្វីគ្រប់បែបយ៉ាង ដែលអ្នកចង់ ហើយអ្នកអាចផ្តល់អំណាចដល់ស្រ្តីផ្សេងទៀត ដូចជាអ្នកដែរ៕

TI Training Camp, where I am empowered

Written By Ms. Chea Sophea, A Women and Youth Camp 2019 Participant

Today I would like to share with you one of the unforgettable memory that I attended an exchange program in the northeast part of Cambodia.

I was selected to attend Leadership Camp 2019 for Women and Youth by Transparency International Cambodia and USAID to train on “Women and Youth Empowerment for Transparency and Accountability” from 06^th-10^th March 2019 in Ratanakiri province, Cambodia.

It was such a great and unforgettable experience for me because I have learned many things which added on my existing knowledge namely the leadership, the role of women in promoting good governance, transparency, accountability, and what women and youth can do to develop their community and nation.

It was an incredible 5-day training program that I have ever attended. I would describe my Day 1 as an adventurous day for it was my first time traveling to the furthest province in Cambodia. It was about 600+ kilometer from Phnom Penh city, but I did enjoy the view and the fresh air of Ratanakiri province which helped to heal my stressful life in the city. Once the bus arrived at the camping area, I did enjoy meeting my new friends and many inspiration seniors from TI, USAID, and Veun Sai District.

Day 2 was an intensive training day. I have learned soft-skills from Mr. Preap Kol and many inspiring women from different fields namely Business, Government, Civil Society, and Journalism, who sacrificed their time and efforts to shared their life experiences and achievements as inspiration for their next generation.

Day 3 was the day that youths were engaged and empowered to be agents of change for their community. In the morning, I learned a new skill, it is called “Problem Tree” which has helped me to identify root causes and impacts of a certain issue, critically. At the same time, I was trained how to run a project, I was so excited and eagerly wanted to absorb everything from the trainers. In the afternoon, youths were liberated to form their own group to identify an issue in their community, to draft a good project plan, and to write a project proposal.

Day 4 was an exciting day. In the morning, every group had to exhibit and presented their project plan and proposal to judges and their fellow friends. In the evening, it was the closing ceremony, I was so emotional because I could not believe that the program ended so that fast. 

Day 5 was the day I said: “see you again soon Ratanakiri”. We left the training camp at 5am and straight to Yak Lom lake to visit a marvelous landmark in Ratanakiri province and the famous lake in Cambodia which has been well-known since the historical era until the present. At 9:30 am, we left Yak Lom Lack for Phnom Penh city.

After the training program, my motivation and inspiration are finally found. I acknowledged the rights of women, and I do appreciate the efforts of both male and female to keep promoting and empowering women to take part in developing society and nation.

Therefore, I do believe in the law of nature and the universal truth claimed that everyone is born equal. Meaning, you and I are born with 2 hands, 2 legs, 2 eyes, 2 nostrils, 2 ears, 1 big mouth, and 1 big head, physically. As the matter of fact, Equity is not available for everyone even though you and I born equally for we both are not guaranteed to receive the same supports to unleash our potential to the maximum, to possess what we have dreamt, to reach what we have planned for our future. Therefore, International Law has kept claiming and promoting equity for everyone, and we should always aware of what we deserve.

Therefore, International Law has kept claiming and promoting equity for everyone, and we should always aware of what we deserve.

Females are mentally and emotionally strong based upon the temperament that they born with, like males. However, female is globally known as one of gender in the society which is physically vulnerable. Before the Feminist Movement took place, females were inferior by society. Women didn’t realize how much they were so precious to their family, how much they were important to their society and nation, plus, they never question what rights should they deserve as human beings. This has been the victorious movement for women around the world. To me, this is the best legacy of which I am willing to persist in making it last.

My journey has started kicking in from since. My interest in women affair has kept increasing gradually which triggered me to always involve myself in learning, engaging, and empowering women in my country. I started from being a volunteer since 2015 to promote vulnerable people’s rights (mainly At-Risk people toward trafficking related-matter), to raise awareness about its negative outcomes, and to protect themselves while being immigrant, especially to women as they are considered as the most targeted. However, I didn’t know what women empowerment or engagement is back then. Later, I started attending classes, campaigns, and training which teach me about the women-related affair and expose me to the reality of women issues including the rights of girls and women, reproductive rights, ending domestic violence, maternity leave, equal pay, voting rights, sexual harassment, and sexual violence.

I am Female, biologically and socially constructed. Admirably, I am so proud of the sex and gender that I am born with and defined. Also, I am proud of you for being here reading what I am writing with the aim to talk to all of my fellow females. As you already knew, females are so amazing with the ability to possibly do almost everything that they want to such as produce human beings, specifically the reproduction ability! This is unbelievable, isn’t it? Besides, they able to develop their country, lead their country and promote peace around the world. Or, maybe promote peace around the universe, in case you have already watched an American superhero film, Captain Marvel, you must know the superheroine, Ms. Carol Susan Jane Danvers, who tried to end Kree-Skrull War. I am her die-hard fan now!

To all my dear lovely fellow women, you should never ignore your rights because you are so significant and you deserve for the best as always. And, remember that you are capable of achieving everything you want to and you can empower other women to be like you.

 

 

ទីកន្លែងថ្មី បទពិសោធន៍ថ្មី និងគម្រោងថ្មី

សរសេរដោយ កញ្ញា សោម សុខាជីវី យុវជនសកម្មរបស់អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាមកពីខេត្តសៀមរាប

ខ្ញុំក៏ដូចជាអ្នកដទៃទៀតដែរ ជឿថាអំពើពុករលួយគឺជាបញ្ហាដ៏ធំបំផុត ដែលរារាំងនូវការអភិវឌ្ឍសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច នៅគ្រប់បណ្ដាប្រទេសទាំងអស់នៅលើពិភពលោក។ ខ្ញុំធ្លាប់គិតថា ប្រសិនបើខ្ញុំចង់ ចូលរួមចំណែកក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយនោះ ខ្ញុំគួរ តែចាប់ផ្តើមបើកចិត្តឱ្យទូលាយ ដើម្បីរៀនសូត្រពីអ្នកដទៃពីបញ្ហាអំពើពុករលួយ និងធ្វើការងារនោះទាំងអស់គ្នា។

ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្ញុំក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ចាប់ផ្តើមកើនឡើង តាំងពីថ្ងៃដែល ខ្ញុំបាន ចូលរួមក្នុងកម្មវិធីភាពជាអ្នកដឹកនាំវ័យក្មេង (YLP) ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយ អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា នៅខេត្តសៀមរាបក្នុងឆ្នាំ២០១៨ មកម្លេះ។ បន្ទាប់មក ខ្ញុំបានបន្តដាក់ ពាក្យសុំអាហារូបករណ៍របស់កម្មវិធី Transparency Fellowship នៅក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ខ្ញុំមិន ដែលគិតសោះថា ខ្ញុំអាចក្លាយជាបេក្ខជនម្នាក់ក្នុងចំណោម១០នាក់ ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសសម្រាប់ កម្មវិធីនេះទេ។

កម្មវិធី Transparency Fellowship គឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមមួយរបស់អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា ក្រោមកម្មវិធីពង្រឹងអំណាចប្រជាពលរដ្ឋ និងយុវជន។ កម្មវិធីនេះមានរយៈពេល៨ ថ្ងៃ ដែលផ្ដល់ ឱកាសឱ្យយុវជនកម្ពុជាចំនួន១០ នាក់ មកពីតាមបណ្តាខេត្តនានាជុំវិញប្រទេសកម្ពុជា ធ្វើទស្សនកិច្ច សិក្សានៅតាមស្ថាប័នផ្សេងៗនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដែលកំពុងតែ ធ្វើការទៅលើការប្រឆាំងនឹងអំពើ ពុករលួយ និងគំនិតផ្តួចផ្តើមទាក់ទងនឹងអភិបាលកិច្ចល្អ។

រយៈពេល៨ថ្ងៃ របស់ខ្ញុំនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី បានធ្វើឱ្យខ្ញុំឃើញនូវពិភពលោកថ្មីមួយ។ ដោយសារតែវា ជាលើកដំបូងរបស់ខ្ញុំដែលធ្វើដំណើរទៅក្រៅប្រទេស ខ្ញុំទទួលបានបទពិសោធន៍ថ្មីជាច្រើន ដូចជា របៀបរស់នៅរបស់ប្រជាជន អាហារ វប្បធម៌ម៉ាឡេស៊ី និងបរិយាកាសដ៏ទំនើបនៅទីក្រុង។ ក្រៅពី បទពិសោធន៍នៃការរស់នៅបែបសម័យទំនើបដូចជាទីក្រុងគូឡាឡាំពួ យើងក៏មានឱកាស ទៅធ្វើ ទស្សនកិច្ចសិក្សា នៅតាម ស្ថាប័នមួយចំនួន ដែលធ្វើការលើអភិបាលកិច្ចល្អ និងប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ដើម្បីរៀនពីរបៀបដែលរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ធ្វើការដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើ ពុករលួយ។

លើសពីនេះទៀតខ្ញុំក៏បានរៀន ពីរបៀបនៃការបង្កើត និងការបញ្ជូន សារអប់រំទៅកាន់សាធារណជន ដើម្បី រក្សាសុវត្ថិភាព និងសន្តិភាពក្នុងសង្គម ក៏ដូចជាសារអប់រំដែលលើកម្ពស់ការយល់ដឹងពីបញ្ហាអំពើ ពុករលួយនៅក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេ។

នៅពេលដែលដំណើរទសន្សកិច្ចនេះមកដល់ទីបញ្ចប់ បទពិសោធន៍ទាំងអស់នេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងខ្លាំង ណាស់ ពីខ្លួនខ្ញុំ។ ឥឡូវនេះខ្ញុំយល់ថាអ្វីៗ​ដែលខ្ញុំបានរៀនសូត្រពី​បទពិសោធន៍នេះគឺ​សម្រាប់​អភិវឌ្ឍន៍​ខ្លួនឯង ដើម្បីធានាបាននូវ​ការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីការចូលរួមចំណែក​របស់ខ្ញុំ​ក្នុងការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹងអំពើពុករលួយនៅក្នុងសហគមន៍របស់ខ្ញុំ និងនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។

បន្ទាប់ពីបានចូលរួមក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សាដ៏អស្ចារ្យនេះនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីរួចមក ខ្ញុំពិតជា​រីករាយ​យ៉ាងខ្លាំងណាស់ ដែលខ្ញុំបានចូលរួមជាបុគ្គលិកហាត់ការរបស់អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជានៅខេត្តសៀមរាប ខ្ញុំសង្ឃឹមថាខ្ញុំអាចបន្តចូលរួមសកម្មភាពនានា ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា។

ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា ដែលបានផ្តល់ឱ្យខ្ញុំ និង​យុវជនប្រាំបួននាក់ផ្សេងទៀត នូវឱកាសក្នុងចូលរួមកម្មវិធីTransparency Fellowship។

---

កញ្ញា សោម សុខាជីវី គឺជាយុវជនសកម្មរបស់អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាមកពីខេត្តសៀមរាប។ នាងគឺជាបេក្ខជនម្នាក់ក្នុងចំណោមបេក្ខជនទាំង១០រូបដែលត្រូវ​បានជ្រើសរើសឱ្យ​ចូលរួមនៅ​ក្នុងកម្មវិធីនេះ​។ ការចូលរួមនេះទៀតសោត ត្រូវបានធ្វើតាមរយៈដំណើរការ​ជ្រើសរើសរួម​មានការធ្វើតេស្តសរសេរ​ និងសម្ភាសន៍។ ក្រោយពេលដែលបេក្ខជនត្រូវបានជ្រើសរើស អង្គការតម្លាភាព​កម្ពុជា បានរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាល សម្រាប់យុវជនមុនពេលចេញដំណើរទៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដើម្បីផ្តល់ចំណេះដឹងឱ្យពួកគេ ស្តីពីតម្លាភាព សុចរិតភាព អភិបាលកិច្ចល្អ និងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ។

3rd Place Essay Contest Winner – What Can Youth Do To Stop Corruption?

This is the 3rd place winning essay in TI Cambodia’s Essay Writing Contest. By Thlang Chiva.

Thlang Chiva.

Every time we hear or describe Cambodia as a corrupt nation, we are not referring far beyond ourselves. Most of us, if not everyone, has been involved in some form of corruption, at least by not doing anything about it. So much has been emphasized on the role of us youth in fighting corruption, but why are we still not strong enough to break through it? We all have similar complaints and frustrations over corrupt acts and their evil consequences. But why couldn’t we establish a shared action countering its existence? The reasons lie in our untapped power which is trapped by the deficiency of individual values and the fragility of common interests. Therefore, the key is to rebuild our values and be a responsible citizen starting today.

Let’s start by doing a self-reflection. Calling ourselves Cambodian youth simply means we are nearly or over 20 years old, and have been exposed to countless acts of corruption. Some of them have become social norms we practice every day unknowingly. Do you intend to get a government job with exploitable hours for another private job? When facing a conflict, do you automatically think of powerful relatives or friends who can back you? Do you decide on a supplier contract who are your relatives without serious evaluation against other bids? Do you wish to make profits from business regardless of ethics and legality? Do you prepare $10 for commune staff to get your ID card faster? This is petty corruption, but once increased in size and hierarchy, the results are socially and economically destructive. A company staff member and a minister might commit the same form of corruption based on the same mentality. That is why we have to start with individual values and the basics. If only we can establish a default value of “taking only what we are ethically, legally and professionally capable of”, we will feel ashamed to be involved in corruption and automatically say “NO” to it.

Let’s act on the basics. Nobody is perfect. Discipline ourselves and start working on it from today. It is difficult to tell how, but we should align our actions towards honesty, fairness, ethic, and legality. At least develop your academic and professional capacity so that you can fulfill your own wants without affecting others’ benefits. But don’t be ignorant! We cannot escape from the society we belong to or eliminate our identity. We must realize that corruption in our time will curse future generations resulting in social fragility, poverty, environmental destruction, and more. Corruption is an enemy of social well-being, talent, opportunity, and political freedom. Even worse, could it be a threat to the existence of our nation in a few centuries?

Participate on the ground. If you feel it difficult to start change on your own, participate in community service, anti-corruption campaigns, or any other public events promoting fairness, equality, and justice. Volunteering in community services, of any form, for some time can increase your desire to act for common interests while reducing your selfishness, the main root of corruption. Individual community participation can bring us together on the same platform projecting our power against corruption. Also, the simplest form of contribution is to be sensitive to corrupt acts and respond by making creative and artful criticism to discourage corrupt practices. Last, but compulsory, is that we must contribute to rebuilding this society by instilling anti-corruption mentality into our little brothers, sisters, and children because working against corruption is a multi-generational effort.

Corruption in our society is deep-rooted, and thus requires enormous action. But it always starts with our individual values and actions.

2nd Place Essay Contest Winner – What Can Youth Do To Stop Corruption in Cambodia?

2nd place winner, Sokun Chendamony 

This is the 2nd place winning essay in TI Cambodia’s Essay Writing Contest. By Sokun Chendamony.

Cambodia is a unique country. While abundantly blessed with natural resources, awe-inspiring temples, and a population whose smiles can make one’s heart skip, it also has its fair share of troubles. Infamous for sex trafficking, human rights abuses, and corruption, these social pathologies are eating her people up from the inside. In particular, the culture of corruption is, as the Khmer term implies, “rotting” this society from the bottom up. In fact, corruption happens right in front of you. Take a look at the rampant cheating at schools or the so-called practice of paying fines to traffic police. Amidst this brokenness, there is hope. While everyone has a part to play, youth in particular play an important role in eliminating corruption. To properly respond to this terminal disease, it is crucial that youths are aware of and understand that corruption is an issue and that the desire to change starts with them.

If a person is not aware that he or she has a disease, why would that person want to get rid of it? In the same manner, if youth are not aware and convinced that corruption is a moral issue, how could they start doing something about it? Awareness is the first step in solving any issue in life. The challenge is how can youth become aware that corruption is a problem when this malpractice is so acceptable even among youth themselves?  How are they motivated to eliminate corruption when they themselves enjoy the “benefits” of it?  How could they ever desire change when maybe all they know is the easy shortcut through corruption? A change of heart is imperative. It is a heart disease. The heart needs to be exposed and the puss surgically removed.

Once youth are aware of and understand that corruption is an issue and not an acceptable norm, change needs to start from them first. As the “baby bamboo,” youth are rightfully seen as the pillars of the nation, whose strength is equipped through education. Together, youth and education form a strong force. In this unique context, youth have an opportunity to practice integrity at the very place where their potential is being realized and strengthened. Change starts when a youth believes in the power of hard work versus intelligence. Change starts when a youth, grounded in the power of hard work, acts on that belief and studies hard. Change starts when a youth understands that everyone has different talents and that math and science are the not the goddesses of learning when he or she feels tempted to cheat during math/science tests. Change starts when a youth refuses to cheat even when given the chance to do so. Change starts when a youth does not steal his or her friends’ learning and cares about them enough by refusing to share answers. Change starts when a youth takes personal responsibility and refuses to purge his “absent days” through financial means. Change starts when a youth respects his or herself, learning, and others.

May these seemingly insignificant changes become a ripple effect! Starting from one person…

You.

តើយុវជនអាចធ្វើអ្វីខ្លះ ដើម្បីបញ្ឍប់អំពើពុករលួយ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា?

និពន្ធដោយ៖ កញ្ញា ភាព​ ធាវី ជ័យលាភី​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ១នៃការ​ប្រកួត​ប្រជែង​​តែង​សេចក្តីស្តីពី “យុវជន និងអំពើពុករលួយ”

—–

ជាការពិតណាស់ អំពើពុករលួយត្រូវបាន​ចាត់ទុកជាបញ្ហាចម្បង ដែលជះ​ឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងដល់ការអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន​​ ជា​ពិសេសបង្កអោយមានវិសមភាព​ និង​ភាពអយុត្តិធម៌សង្គម​ដែលជាលទ្ធផលគឺ​ការអភិវឌ្ឍប្រទេសមានភាពទន់ខ្សោយ និងយឺតយ៉ាវ។​​ ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ​ តើ​យុវជនអាចធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីបញ្ឈប់អំពើពុករលួយ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា?​​ មាន​បីចំនុចសំខាន់ៗ ដែលយុវជនគប្បីប្រតិបត្តិដើម្បី     បញ្ឍប់អំពើពុករលួយ ក៏​ដូចជាចូលរួមអភិវឌ្ឃន៏ប្រទេសអោយមានភាពរីកចម្រើនឆាប់រហ័ស រួម​មាន​ទីមួយ គឺការរៀនទ្រឹស្តី ជាការចាប់ផ្តើមស្វែងយល់ថាអ្វីទៅជាអំពើពុករលួយ និងជាផលវិបាកដែលអាចនឹងកើតមានឡើង។ ចំណុចទីពីរ គឺការអនុវត្តទ្រឹស្តី សំដៅដល់សកម្មភាពផ្សេងៗទាំងឡាយណាអាចដោយផ្ទាល់ រឺដោយ​ប្រយោល​ក្រោមរូបភាពប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ និងចំណុចទីបី គឺការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ទ្រឹស្តីភ្ជាប់និងការអនុវត្ត ដល់សហគមន៏អោយបានទូលំទូលាយ ​ដោយ​បណ្តុះមហិច្ឆតាដល់ពួកគេអោយមានមោទនៈភាព ចំពោះខ្លួនឯង​ដែល​បាន​ចូល​រួមអភិវឌ្ឍន៏ប្រទេសតាមរយៈការមិនប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ​និង​រស់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេសដែលគ្មានអំពើពុករលួយ។​

មុនឈានដល់ការបកស្រាយ​​លម្អិតពីចំណុចនីមួយៗ ​ការ​ស្វែងយល់​ពាក្យ​គន្លឺះ​ពីរ​គប្បីពន្យល់នៅទីនេះ​។ បើយោងតាមនិយមន័យរបស់អង្គការ​ ILO​ យុវជន​សំដៅ​ដល់​ក្រុមមនុស្សដែលមានអាយុចន្លោះពី ១៥-២៤ឆ្នាំ​ គឺស្មើនឹងប្រហែល​២៤%​ នៃប្រជាជនកម្ពុជាសរុប​ក្នុង​​ឆ្នាំ២០១១​​។ មួយវិញទៀត​ យោងតាម​ច្បាប់​ស្តីពី​ការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ឆ្នាំ​២០១០ អំពើពុករលួយសំដៅ​ដល់អំពើទាំង​ឡាយ​ណា​ដែលប្រព្រឹត្តដោយផ្ទាល់ ឬ ដោយប្រយោលក្នុងការទទួល​ ឬ ផ្តល់​ជំនូន អំណោយ ការសន្យា ឬ ការផ្តល់​អត្ថប្រយោជន៏​ផ្សេងៗទៀតដើម្បី​ឲ្យ​បំពេញ​កិច្ច​ ឬមិនបំពេញកិច្ច ដែលជាមុខងាររបស់ខ្លួន​ ឬកិច្ចដែលសម្រួល​ដោយ​​មុខងាររបស់ខ្លួន។​ ដូច្នេះ ថាតើយុវជនប្រមាណជា១/៤នេះ គប្បី​ប្រតិបត្តិ​ចំនុច​ទាំងបីខាងលើដូចម្តេចខ្លះ ដើម្បីអោយមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់ក្នុង​ការ​បញ្ឍប់​អំពើពុករលួយ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា?​

ឆ្លើយតបទៅនឹងការអនុវត្តចំណុចទីមួយ​(រៀនទ្រឹស្តី) ដើម្បី​ឲ្យទទួលបាន​លទ្ធ​ផល​ល្អ គឺត្រូវសិក្សាឲ្យបាន ស៊ីជម្រៅស្តីពីអំពើពុករលួយ។ យុវជនទាំងឡាយ​អាច​ធ្វើការស្រាវជ្រាវពីដើមហេតុ ប្រភព និងឫសគល់នៃ​បញ្ហាដែលបង្កអោយ​មានអំពើពុករលួយ និងផលប៉ះពាល់ អោយបានលម្អិត និងច្បាល់លាស់ តាមរយៈស្វ័យសិក្សា ដោយអាចទាញយកឯកសារពី​បណ្តាប្រព័ន្ធ​អេឡិច​ត្រូនិច​ផ្សេងៗ ឬតាមស្ថាប័នរដ្ឋ​ ឬអង្គការដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធ​នឹងអំពើ​ពុក​រលួយ។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ការស្វែងយល់អំពីដំណោះស្រាយ ដែលបាន​អនុវត្ត​កន្លងមក និងយុទ្ធសាស្រ្តផ្សេងៗសមស្រប​ទៅតាមករណីខុសៗគ្នា ​និងទៅ​តាម​កាលៈទេសៈ ក៏ជាចំណុចសំខាន់ដែលយុវជនគប្បីតាមដាន និងធ្វើ​ការ​កត់​ចំណាំអោយបានខ្ជាប់ខ្ជួន​ផងដែរ។​ ក្រៅពីព្យាយាមស្វែងរកឯកសារ និង​ស្វែង​យល់​ពីដំណោះស្រាយ    យុវជនត្រូវចេះធ្វើការវិភាគ​ និងអាច​ជ្រើសរើស​យក​ទ្រឹស្តី ឬ យុទ្ធសាស្រ្តណាមួយសមស្រប សម្រាប់អនុវត្តនៅកម្ពុជា។ យ៉ាងណា​មិញទ្រឹស្តីនឹងប្រែជាគ្មានប្រយោជន៏ដរាបណាមិនត្រូវបានយកទៅអនុវត្ត​។ ហេតុ​ដូច្នេះ​ តើយុវជនអាចអនុវត្តទ្រឹស្តីទាំងអស់នោះបានយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?

ឆ្លងដល់ចំណុចទីពីរ​ គឺការចួលរួមអនុវត្តទ្រឹស្តីតាមរយៈសកម្មភាព​បញ្ឃប់អំពើ​ពុករលួយផ្សេងៗ ដែលអាចធ្វើឡើងដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោល អាស្រ័យ​នឹង​ជម្រើសរបស់យុវជនផ្ទាល់​ ឬអាចអាស្រ័យនឹងឳកាស​ដែលផ្តល់ឲ្យ​យុវជន​ក្នុងការ​ចូលរួម។​ ការចូលរួមដោយផ្ទាល់ សំដៅដល់ការចូលរួមធ្វើការស្ម័គ្រចិត្ត​ ឬជាបុគ្គលិករបស់ស្ថាប័ន អង្គការពាក់ព័ន្ធនឺងអំពើពុករលួយ។​ ដោយឡែក យុវជន​ផ្សេងទៀតអាចធ្វើការលើវិស័យនេះដោយប្រយោល ដូចជាតាមដាន ឃ្លាំមើល និងផ្តល់ព័ត៌មានអំពីអំពើពុករលួយគ្រប់រួបភាព ដែលបានកើតឡើង កំពុងកើតឡើង និង​អាចនឹងកើតមានឡើង។ ម្យ៉ាងវិញទៀត យុវជន​ក៏អាច​បង្កើត​ជាក្រុមពិភាក្សា​ ក្នុងគោលបណង​   ​ផ្តល់ពត៌មាន ផ្លាស់ប្តូរយោបល់ និង​រក​ដំណោះស្រាយ ដើម្បីបញ្ឃប់អំពើពុករលួយ។

ក្រៅពីរៀនទ្រឹស្តី អនុវត្តទ្រឹស្តី តើយុវជន​អាចធ្វើការផ្សព្វ​ផ្សាយ​សកម្មភាព​ទាំងនេះ​តាមវិធីណាខ្លះ?​ ជាការពិតទាក់ទងនឹងការអនុវត្តចំនុចទីបី​ គឺយុវជន​អាចធ្វើការបញ្ជ្រៀប ឬផ្សព្វផ្សាយដល់សហគមន៏ឲ្យទទួលបាន ពត៌មាន​ស្តីពី​អំពើពុករលួយតាមរយៈគម្រោងចុះអប់រំផ្ទាល់ដោយចែកជាខិតបណ្ណ័ និងមាន​ការ​ចូលរូមសហការពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ឬតាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ​ផ្សេងៗ​ដូចជា​ ​វិទ្យុ ទូរទស្សន៏ ហ្វេសប៊ុក យូធុប​ ធ្វីតធឺ ជាដើម ដើម្បីអោយពួក​គាត់​ចាប់​អារម្មណ៏ និងស្វែងយល់អំពី​​ អំពើពុករលួយ ផលប៉ះពាល់ និងទណ្ឌកម្មដែល​បាន​កំណត់ដោយច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ ក្នុងគោលបំណងបង្ការ បង្ក្រាប និង​ការពារ​មិន​ឲ្យ​មានអំពើពុករលួយ។​

សរុបមកវិញ ដើម្បីបញ្ឃប់អំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា យុវជនអាច​ចូលរួមរៀន និង​​ស្វែងយល់ពីដើមហេតុនៃបញ្ហា ដែលនេះមានន័យថា​ជាការបណ្តុះឆន្ទៈ​ផ្ទាល់​​ខ្លួនឲ្យស្អប់ខ្ពើមអំពើពុករលួយ​ ព្រមទាំងអាចចូលរួម អនុវត្ត​ទាំងអស់​គ្នា​ដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោលតាមរយៈ​សកម្មភាពផ្សេងៗក្រោមប្រធាន​បទ​បញ្ឃប់​អំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា និងចូលរួមផ្សព្វផ្សាយ​នូវរាល់ទ្រឹស្តី និង​ការ​អនុវត្ត​ទាំងឡាយណាដែលមានប្រសិទ្ធភាព សម្រាប់កម្ពុជា​​ ក្នុងគោល​ដៅ​អភិវឌ្ឃន៏​ប្រទេសអោយឆាប់រីកចម្រើន ​ទៀតសោតគឺទទួលបានកិតិ្តយល​ជា​ពលរដ្ឋល្អ ដែលមិនប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងរស់នៅក្នុងប្រទេសដែល​គ្មាន​អំពើ​ពុករលួយ។​ ទន្ទឹមនឹងនេះ ការចូលរួមរបស់យុវជន គួរត្រួវបានគាំទ្រ និង​ការពារ​សុវត្ថិភាពពីរាជរដ្ឋាភិបាល៕​

Watch TI Cambodia’s newest film “Integrity (សុចរិតភាព)”

This short video tells three different stories of integrity in everyday life. Think about how you can make a difference every day.

Fighting Corruption in Cambodia: a ‘battle of ideas and perceptions’

Originally posted on Nefia

When Niklas Kossow came to Cambodia from Germany to work as a Bribespot Promotion Advisor, he knew very little about the country. In this blog he reflects on his experience and frustrations and tells us what it was like to try and fight corruption in one of the most corrupt countries in the world.